Bu Yazıda Neler Var?
Suda boğulma özellikle yaz aylarında oldukça sık karşılaşılan bir durumdur. İnsanoğlu eski zamanlardan beri su kaynaklarına hep yakın olmak istemiş ve medeniyetlerini buralarda kurmuştur. Çünkü su, beslenme, temizlik, tarım ve taşımacılık insan hayatının vazgeçilmez bir parçasını oluşturmaktadır. Su ile bu kadar içe içe olan insanoğlu, doğal olarak onun ölümcül bazı etkilerine de maruz kalmaktadır.
Suda Boğulma Nedir?
Suda boğulma, su içinde batma sonucu solunum yollarına hava yerine su girmesi sonucu vücudun oksijensiz kalması ile gerçekleşen bir durumdur. Ortaya çıkan bu solunum yetmezliği sonucunda kişi ölebileceği gibi kurtulabilir de. Sonuç her ne olursa olsun bu olaya boğulma adı verilir. Genellikle kurtulanların en az üçte birinde beyinin oksijensiz kalması sonucu bir sekel kalmaktadır Boğulma daha çok yaz aylarında görülür. En sık görüldüğü yaş grubu beş yaş altı çocuklardır. Yetersiz denetlenen oyun alanları, küvet ya da yüzme havuzları bu yaş grubu çocukların en sık boğulduğu yerlerdir. Boğulmanın ikinci en sık görüldüğü yaş grubu ise 15-25 yaş arası gençlerdir. Bu yaş grubundakilerde boğulmanın en sık nedeni çeken akıntılardır.
Sıcak ya da Soğuk Suda Boğulma Farklı Mıdır?
Boğulma olayının gerçekleştiği suyun sıcaklığı önemlidir. Eğer suyun sıcaklığı eğer 20 °C’ üstünde ise sıcak suda boğulma, altında ise soğuk suda boğulma adı verilir. Aslında suyun sıcaklığının acil tedavi yaklaşımı üzerine bir etkisi yoktur. Ancak soğuk suda boğulmalarda, vücut ısısının aşırı düşmesi (hipotermi), ölüm olayını taklit edebilir. Yaklaşık bir saat sonra hayata dönen kişilerin olduğu bildirilmiştir.
Tatlı ya da Tuzlu Suda Boğulma Önemli Mi?
Solunum yollarına giren tatlı ya da tuzlu su, akciğerde aynı hasara yol açar. Yani boğulmalarda suyun tuz içeriğinin bir etkisi bulunmamaktadır.
Suda Boğulma Evreleri Nasıldır?
Suda boğulan bir kişinin geçirdiği evreler şu şekildedir;
1. Şaşkınlık dönemi: İlk beş on saniyelik dönemdir. Bu evrede kişi suya dalar ve su üstüne çıkar.
2. Nefes tutma dönemi: Bu evrede kişi bir süre nefes almaz ve soluğunu tutar. Bir süre sonra kandaki oksijenin azalması ve karbondioksit miktarının artması sonucu, beyindeki solunum merkezi uyarılır ve kişi derin bir şekilde soluk alıp verme başlar.
3. Derin nefes alma dönemi: Kişi bir kaç kez derin bir şekilde nefes almaya çalışır ve solunumunu tutar. Bu evrede ağız ve gözler açıktır. Kandaki karbondioksit miktarının artması sonucu solunum merkezi uyarılır. Kişi istemsiz olarak tekrar derin bir nefes alır. Bu devre bir dakika kadar sürer ve solunum yollarına çok miktarda su girer. Bu devrenin sonunda artık kişinin şuuru kaybolur.
4. Şuur kaybı dönemi: Bu evrede artık solunum hareketleri görülmez. Kalp durmuş gibidir. Göz bebekleri genişlemiştir. Bütün hareketler durmuştur. Bu devre yalancı ölüm devresidir ve yaklaşık olarak bir dakika kadar sürer.
5. Ölüm dönemi: Bu evre artık kesin ölüm evresidir. Son kez üç beş nefes alma hareketi görülebilir ve ölüm meydana gelir.
Boğulmanın nedeni, akciğerlere dolan suyun akciğerlerde bulunan ve sürfaktan adı verilen bir maddeyi dilüe etmesidir. Bu durumda akciğerlerdeki hava kesecikleri ve akciğerler adeta patlamış bir balon gibi sönerler.
Boğulma Nedenleri Nelerdir?
Boğulma olayları erkeklerde kadınlara göre 2-3 kat daha sık görülür. Çocuklarda boğulmaların en sık görüldüğü yaş aralığı 1-5 yaştır. Yüzme bilmemek ya da yüzmedeki yetersizlik, riskli davranışlarda bulunmak, alkol ve ilaç kullanımı, uyarıları dikkate almamak, anne ve babaların sorumsuzlukları ve yetersiz denetimi, eşlik eden yaralanma, kramp, inme, kalp krizi ve epilepsi boğulmaların en önemli nedenlerindendir.
Suda Boğulma Olayında Acil Yaklaşım Nasıl Olmalı?
Boğulan kişiye yaklaşım kısaca üç aşamaya ayrılabilir. Bunlar; hastane öncesi bakım, acil servis bakımı ve yatarak tedavidir.
Hastane Öncesi Bakım
Boğulan kişinin hastaneye getirilinceye kadar olan dönemi kapsar. Bu dönem kazazedenin kurtarılabilmesi için çok önemlidir. Boğulma olayının gerçekleştiği yerde cankurtaran ekibinin olması, kişinin hayatta kalma şansını artırması açısından önemli bir etkendir.
Yapılması gereken ilk iş; kişinin soluk alıp alıp almadığını kontrol etmek, nabız kontrolü ve boyun omurgalarında omurga hasarının olup olmadığına bakmaktır. Suda boğulan kişi dikkatli bir şekilde sudan çıkarılır ve sırt üstü yatırılır. Hava yolu açık kalacak şekilde başa pozisyon verilir. Bu iş için boynu koruyarak alt çenenin köşelerinden tutulur ve çene öne doğru itilir. Kişi soluk alıyor ancak şuuru kapalı ise yan yatırılarak koma pozisyonuna getirilmelidir . Hasta kendine gelmiyorsa, mümkün olduğunca hızlı bir şekilde kardiopulmoner resüsitasyon işlemine başlanır. Temel yaşam desteğine solunum ile başlanmalıdır. İlk önce 5 solunum ardından 30 kalp masajı yapılmalı, daha sonra 2 solunum yapılıp ardından 30 masaj yapılmalı ve bu şekilde devam edilmelidir.
Acil Servis Bakımı ve Yatarak Tedavi
Boğulan kişi hastane acil servisine getirildiğinde derhal tekrar hava yolu değerlendirilmelidir. Oksijen verilmeli, gerekiyorsa solunum desteği yapılmalıdır. Kan oksijen basınjı yeteri kadar yükselmez ise hasta entübe edilmeli ve pozitif basınçlı ventilasyona başlanmalıdır. Akciğerleri değerlendirmek için kan tahlilleri ve akciğer grafisi istenmelidir. Antibiyotik ve kortikosteroid verilmesi tavsiye edilmez. Bütün boğulma olaylarında boğulan kişi yakın izlem açısından yoğun bakımda takip edilmelidir.
Boğulma olaylarında hastanın yaşının 3 den küçük olması, su altında kalma zamanı 5 dakikadan fazla olması, kalp masajına (resusitasyon) başlama zamanının 10 dakikadan fazla olması, koma skala değerinin yüksek olması, kanın asidik olması kurtulma şansını azaltan durumlardır. Heimlich manevrası kalp masajına başlamada gecikme ve ara verilmesine neden olduğundan uygulanmamalıdır.
Bir boğulma durumuyla karşılaşıldığında özetle yapılması gerekenler şunlardır;
1-Kişi derhal sudan çıkarılır ve tıbbi yardım çağrılır.
2-Kişinin bilinci kapalı ancak solunumu var ise koma pozisyonuna alınmalı.
3-Kişinin bilinci kapalı ancak solunumu yoksa çene itme manevrası ile hava yolu açık tutulur.
4-Kişiye ağız yoluyla beş defa yapay solunum verilir
5- Kalbi durmuş ise kalp masajına başlanır. Dakikada 100’ün üzerinde olacak şekilde 30 masaj yapılır. 30 kalp masajı ve ardından 2 defa yapay solunum oranında devam edilir.
Sonuç Olarak;
Suda boğulma olayları, kazaya bağlı ölüm nedenleri arasında en üst sıralarda yer almaktadır. Solunumun durması ve kanda asidozun oluşması, ölüm ya da sakat kalma ile sonuçlanır. En önemli husus, beynin oksijensiz kaldığı süredir. Güvenli kurtarma tekniklerinin öğrenilmesi, yapay solunum ve kalp masajı eğitimlerin yaygınlaştırılması ve riskli olan yerlerde cankurtaranların bulunması ile boğulma olayları büyük oranda önlenebilir. Okullarda yüzme ve ilk yardım tekniklerinin öğretilmesi ve su güvenliğine yönelik eğitimlerin verilmesi suda boğulmaları önemli bir oranda önleyecektir.
