Üriner Sistem (Boşaltım Sistemi) Nedir?

Üriner sitem ya da boşaltım sistemi, idrarın oluşturulması ve dışarı atılmasında görev alan organlardan oluşur. Üriner sistem dendiğinde, böbrekler ve idrar yolları anlaşılır. İdrar yolları dendiğinde ise üreter adı verilen iç idrar kanalları, idrar kesesi (mesane) ve üretra denilen dış idrar kanalı anlaşılır. Üriner sistem boşaltım sistemi olarak da bilinir.

Üriner sistem; üst ve alt üriner sistem olarak ikiye ayrılır. Böbrekler ve üreterler üst üriner sitemi oluşturur. Bu organlarda görülen enfeksiyonlara da “üst üriner sistem enfeksiyonları” adı verilir. Alt üriner sistem ise mesane ve üretradan oluşur. Buralarda oluşan enfeksiyonlara da “alt üriner sistem enfeksiyonları” adı verilir.

Üriner Sistemin Görevleri Nelerdir?

Üriner sistem, kanın süzerek idrar oluşumunu sağlayan ve karın boşluğunun arka duvarında, sağlı sollu yerleşmiş bulunan iki adet böbrek, böbreklerde oluşan idrarı idrar kesesine taşıyan üreterler, idrarı içinde depolayan mesane ve mesanedeki idrarın dışarı atılmasını sağlayan kanal olan üretradan meydana gelir. Böbrekler kanı süzerek kan içinde bulunan bazı atık ve zararlı maddeleri kandan temizler. Süzülen bu maddeler kandan alınan bir miktar sıvıyla beraber dışarı atılır. Atılan bu sıvıya idrar adı verilir. Üriner sistemin başlıca görevleri şunlardır;

Metabolizma artıklarının vücuttan atılması

Üre, ürik asit ve kreatinin gibi maddeler vücutta proteinlerin yıkılması sonucu ortaya çıkan atık maddelerdir. Bu maddelerin kandan temizlenmesi yani idrar ile atılması böbreklerin en önemli görevlerinden biridir.

Vücudun su dengesinin ayarlanması

Böbrekler vücudun su dengesinin ve dolayısıyla da kan basıncının ayarlanmasında çok önemli bir role sahiptirler. Böbrekler bu dengeyi, idrar ile atılan su miktarının derecesini değiştirerek ya da atılan elektrolitlerin ve glikozun derecesini ayarlayarak sağlamaktadır.

Mineral dengesini sağlamak

Sodyum ve potasyum başta olmak üzere,vücutta bulunan bir çok mineralin vücuttaki dengesinin ayarlanması, bu minerallerin belirli sınırlar içerisinde kalmasının sağlanması böbreklerin görevleri arasında bulunmaktadır.

Ozmotik basıncın dengelenmesi

Minerallerin su ile birlikte vücuttan atılması veya tutulmasını sağlayarak böbrekler ozmotik basıncın düzenlenmesinde etki yapar.

Asit-baz dengesinin sağlanması

Böbrekler başta hidrojen ve potasyum elementleri üzerinden etki ederek, fazla miktardaki asit ya da alkali maddelerin vücuttan atılmasını sağlar. Böylece asit-baz dengesinin korunmasını sağlar.

Zararlı maddelerin atılması

Başta bazı ilaçlar olmak üzere bir çok zararlı maddenin vücuttan atılımının sağlanması boşaltım sisteminin görevlerindendir.

Hormon üretimi

Böbreklerde anjiotensin ve eritropoetin adında iki hormon üretilir. Böbreklere gelen kan akımı düşer ve böbrek kansız kalırsa, böbrek kanalcıklarından renin adı verilen bir enzim salgılanır. Bu enzim anjiotensin üretiminden sorumludur. Anjiotensin ise aldesteron adında bir hormon salgılanmasını sağlar. Aldesteron, böbreklerden sodyum tutulumunu artırarak vücutta suyun tutulmasını sağlar. Böylece dolaşımdaki kan miktarı, dolayısıyla kan basıncı artar ve böbreklere gelen kan miktarı artar.

Ayrıca böbrekler eritrosit adı verilen kırmızı kan hücrelerinin üretimi için gerekli bir hormon olan eritropoetin hormonunu da salgılar. Bu yüzden böbrek yetmezliği bulunan hastalarda anemi yani kansızlık gelişir. Bunun tam tersi olarak, bazı böbrek kanserlerinde eritropoetin fazla salgılanır. Bu durumda ise dolaşımda ki kırmızı kürelerin sayısında aşırı bir artış gözlenir.

Üriner Sistem Hastalıklarına Hangi Bölüm Bakar?

Üriner sistemin hastalıklarına üroloji ve nefroloji bölümü bakar. Ürner sitemin en sık görülen hastalıkları arasında böbrek taşları, böbrek kanseri, böbrek yetmezliği, nefrit ve nefrotik sendrom bulunmaktadır.