Bu Yazıda Neler Var?
Ostomi, bağırsak, mesane, mide gibi içi boş bir organın vücut yüzeyine ağızlaştırılması işlemidir. Ostomilerin isimleri ağızlaştırılan organa göre değişir. Ostomilerin vücut yüzeyine ağızlaştırıldıkları yere de stoma denir. Kalın bağırsağın ağızlaştırılmasına kolostomi, ince bağırsağın ağızlaştırılmasına ileostomi, idrar kesesinin ağızlaştırılmasına vezikostomi, idrar kanalının ağızlaştırılmasına ürostomi adı verilir. Stomalar sürelerine göre geçici ya da kalıcı, şekillerine göre uç ya da loop şeklinde olabilmektedir. Stomalar kanser ya da kanser dışı nedenlerden dolayı yapılır.
Ostomi Nedir?
Ostomi, kelime anlamı olarak Latincede ağızlaştırma demektir. Stoma ise anatomide vücuttaki açıklık demektir. Örneğin makat (anüs), ağız ve burun doğal stomalardır. Bağırsak, mesane, mide gibi içi boş organlar karın duvarına ağızlaştırılabilir. Bu organların vücut yüzeyine ağızlaştırıldıkları yere stoma ya da ostomi denir.
Ostomiler, ağızlaştırılan organa göre isimlendirilir.
İleostomi: İnce bağırsağın karın ön duvarına ağızlaştırılmasıdır.
Kolostomi: Kalın bağırsağın karın ön duvarına ağızlaştırılmasıdır.
Trakeostomi: Soluk borusunun boyunda deriye ağızlaştırılırılmasıdır.
Gastrostomi: Midenin ağızlaştırılmasıdır.
Vezikostomi: İdrar kesesinin ağızlaştırılmasıdır.
Nefrostomi: Böbreğin ağızlaştırılmasıdır.
Kolostomi Nedir?
Kolostomi, kalın bağırsağın bir ucunun karın duvarına ağızlaştırılması işlemidir. Bağırsağın karın duvarına ağızlaştırıldığı yere stoma denir. Stoma latincede ağız anlamına gelir. Stoma dışkının atılmasını sağlar. Bağırsağın bu bölümünde, atılan dışkı genellikle katı kıvamdadır. Stomadan atılan dışkının toplanması için bir stoma torbası gerekir.
Kolostomi, alt bağırsaktaki kanser, tıkanıklık gibi çeşitli sorunlar sorunlar nedeniyle gerçekleştirilir. Amaç dışkı geçişini sağlamaktır.
Ürostomi Nedir?
Ürostomi, idrar kanalının karın ön duvarına ağızlaştırılması işlemidir. Daha çok mesane kanseri, idrar yollarındaki tıkanıklıklar nedeniyle idrar kesesi alınan hatalarda uygulanır. Mesane kanserinde idrar kesesi alınır. İnce bağırsaklardan alınan yaklaşık 15 cm uzunluğundaki bir parça, karın ön duvarına ağızlaştırılır. Buraya da bir torba takılır. İdrar kanallarının uçları ise bu bağırsak parçasına dikilir. Böylece idrar bu bağırsak parçası aracılığıyla vücuttan atılır. Bazen ise böbrekler ile idrar kesesi arasında bulunan ve üreter adı verilen idrar kanalları, bağırsak yerine doğrudan cilde ağızlaştırılır. Bu işleme üreterokutaneostomi denir.
Stoma (Ostomi) Kimler İçindir?
Beslenme sırasında alınan gıdalar mide ve bağırsaklarda sindirildikten sonra, içerisindeki bazı maddeler emilerek kana karışır. Geriye kalan posa kısmı ise makat yolu ile vücut dışına atılır. Aynı şekilde böbreklerin ürettiği idrarda, idrar olarak bir süre mesane (idrar kesesi) depolandıktan sonra işeme yoluyla dışarı atılır.
Kalın bağırsak kanserlerinin tedavisinde geçici ya da kalıcı olarak bazen bağırsakların karın cildine bağlanması gerekebilir. Yukarıda da bahsettiğim gibi, ince bağırsağın karın duvarına bağlanmasına ileostomi, kalın bağırsağın karın duvarına bağlanmasına ise kolostomi denir. İşte böyle bir durumda sindirim artıkları makattan değil de, karın cildindeki bu ağızdan dışarı atılır. Atılan bu artıklar, stoma (ostomi) yerine yapıştırılan bir özel torbada toplanır. Buraya torba bağlanmasının nedeni, stoma bölgesinde makatta olduğu gibi dışkı kontrolünü sağlayan kasların olmamasıdır. Bu yüzden ileostomili ve kolostomili olan hastalar, bağırsak hareketlerini kontrol edemezler. bağırsağın karın duvarına bağlandığı yerden hastanın kontrolü olmadan devamlı dışkı çıkabilir. Bunun için stoması (ostomisi) olan hastalarda, dışkıyı toplamak amacıyla kullanılıp atılabilen özel bir torba (ostomi torbası) kullanılır.
Benzer şekilde idrar kesesi kanser nedeniyle tamamen alınan hastalarda, böbreklerde üretilen idrarın dışarıya atılması gerekir. Bu yüzden ya yapay mesane adı verilen bağırsaklardan yapılan bir torba kullanılır, ya da idrar kanalları 15 santimetre uzunluğundaki bir bağırsak parçasına bağlanır. Bu bağırsak parçasının diğer ucu da karın duvarına bağlanır. Buraya ise ürostomi adı verilen bir torba takılır. Gelen idrar burada birikir.
İleostomi ve Kolostomi Yaşam Kalitesini Etkiler Mi?
İleostomi ve kolostomi uygulanacak olan kişiler ilk önceleri bu durumu kabullenmek istemezler. İlk zamanlarda hastanın adaptasyon döneminde torba ile yaşam biraz sıkıntılı olabilir. Ancak zaman içinde hastalar yeni duruma alışır. Bu kişiler eskiden yaptığı tüm aktiviteleri yine yapabilirler. Kendileri söylemediği sürece hiç kimse onların karınlarında torba olduğunu dışarıdan bakarak anlayamaz. Çünkü torba giysilerinin altında kalır. Kokuya da neden olmaz.
