Bu Yazıda Neler Var?
Pankreas, kan şekerini düzenleyen hormonlar ve yağ, karbonhidrat ve proteinlerin sindirimi için gerekli olan gerekli olan enzimleri salgılayan bir organdır. Vücut için oldukça önemli görevleri olan bu organ, iyi bir şekilde korunmaktadır.
Pankreas Nerede Bulunmaktadır?
Karnın arkasında, mide ile omurga arasında bulunan pankreasın rengi sarımsı, uzunluğu ise yaklaşık 15 cm’dir. Ağırlığı 80-120 gram arasında olan pankreasın baş, gövde ve kuyruk olmak üzere üç bölümden oluşur.
Pankreas Ne İşe Yarar?
Pankeasın en önemli görevi kan şekerini düzenlemek ve sindirime yardımcı olmaktır. Pankreastan kan şekerini dengeleyen insülün ve glukagon hormonları salgılanır. Bu iki hormon sayesinde kan şekeri belli bir seviyede tutulmaktadır. Yine pankreastan salgılanan bazı maddeler (enzim), yağ ve nişasta gibi maddelerin parçalanarak sindirilmesini sağlar.
Pankreas Kan Şekerini Kontrol Eder
Pankreasta bulunan ve Langerhans adacıkları adı verilen yapılarda, kan şeker seviyesini ayarlamada görevli olan dört faklı hücre tipi bulunmaktadır. Her hücre tipi farklı hormonlar üretir. Bunlar;
Alfa (α) hücreleri: Bu hücrelerden glukagon hormonu salgılanır. Bu hormon kan şekerini (glukoz) arttırmaktadır.
Beta (β) hücreleri: Bu hücreler ise insülin hormonu salgılar. İnsülin hormonu glukagon hormonunun aksine kan şekerini düşürür.
Delta (δ) hücreleri: Somatostatin adı verilen bir hormon salgılar. Somatostatin ise alfa ve beta hücrelerinin çalışmasını sağlar.
Gama (γ) hücreleri: Pankreatik polipeptid denilen bir madde salgılar. Bu madde, insülin ya da glukagon hormonu salgılatarak kan şekeri seviyesinin düzenlenmesini sağlar.
Sindirime Yardımcı Olur
Sindirim sisteminin bir parçası olan pankreasta üretilen bazı enzimler, bazı gıdaların parçalanmasına ve sindirilmesine yardımcı olur. Pankreasta üretilen bu enzimler, on iki parmak bağırsağına (duedonum) gelerek, karbonhidratların, proteinlerin ve yağların parçalanmasını sağlar. Protein, karbonhidrat ve yağların parçalanmasını sağlayan bu enzimler, sırasıyla proteaz, amilaz ve lipaz adı verilen enzimlerdir.
Pankreas Hastalıkları Nelerdir?
Pankreasın en önemli hastalıkları pankreatit ve kanserdir.
Akut Pankreatit
Akut pankreatit, pankreasın iltihabıdır. İltihaplanma ani bir şekilde olur ve hızlı seyreder. Genellikle kanın üst kısmında bir ağrı olur. Ağrı birkaç gün devam edebilir. Akut pankreatitin diğer belirtileri arasında mide bulantısı, kusma, ishal, şişkinlik ve ateş bulunmaktadır. Nedenler arasında alkol tüketimi, kalıtsal yatkınlık, yaralanmalar, ilaçlar, enfeksiyonlar, kan yağlarındaki aşırı yükseklik ve hormonal nedenler bulunur.
Kronik Pankreatit
Kronik pankreatit, pankreas dokusunun tahrip edilmesiyle ilişkili ve ilerleyici bir bozukluktur. Erkeklerde daha sık görülür. 30-40 yaş arasındaki kişilerde daha sık görülür. En sık görülen belirti, üst karın ağrısı ve ishaldir. Hastalığın ileri dönemlerinde, yetersiz beslenmeye bağlı kilo kaybı görülebilir. Hastalığın son evresinde hastalarda şeker hastalığı görülebilir.
Kalıtsal Pankreatit
Bu pankreatit türü, pankreas veya bağırsağın doğuştan olan bozukluklarına bağlı olarak gelişir. Genellikle 30 yaşın altında ortaya çıkar. Hastalık genellikle kronik pankreatite dönüşür. Kronik pankreatite yol açan en yaygın kalıtsal bozukluk kistik fibrozis hastalığıdır.
Pankreas Kanseri
Pankreas kanseri kansere bağlı ölüm nedenleri arasında erkeklerde dördüncü, kadınlarda ise beşinci sırada yer alır. Hastalık ilk başlarda herhangi bir belirtiye neden olamaz ve sinsi bir şekilde ilerler. Sarılık, karında şişkinlik, kısa süre içinde aşırı kilo kaybı, halsizlik hastalığın belirtileri arasındadır. Hastalık erken evrelerde tespit edilirse, cerrahi tedavi uygulanır. Pankreastaki kanser, komşu organları tuttuysa, uzaktaki diğer organlara sıçradıysa, ameliyat ile kanser çıkarılsa bile, hastanın yaşam süresi üzerine anlamlı bir katkısı olmaz. Bu yüzden, bu evredeki hastalar için kemoterapi ya da radyoterapi gibi tedavi yöntemleri uygulanır.
Pankreas Hastalıklarına Hangi Bölüm Bakar?
Pankreastan kaynaklanan hastalıklar genel cerrahi ve gastroenteroloji bölümünün ilgi alanına girmektedir. Pankreas kanserinin cerrahi tedavisi, özellikle hepatobiliyer cerrahi konusunda deneyimli olan genel cerrahi uzmanları tarafından gerçekleştirilir.
Pankreas ve hastalıkları konusunda daha detaylı bilgi için pankreashastaliklari.com adlı sitemi ziyaret edebilirsiniz.
